Phú Thọ là một tỉnh thuộc vùng trung du và miền núi phía Bắc Việt Nam, nằm trong quy hoạch vùng thủ đô Hà Nội. Đây là vùng đất có vị trí địa lý chiến lược, lịch sử lâu đời và được coi là Đất Tổ của dân tộc Việt Nam — nơi các vua Hùng dựng nước Văn Lang, nhà nước đầu tiên trong lịch sử Việt Nam.
Nghị quyết 60‑NQ/TW (Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, ngày 12/4/2025) quyết định hợp nhất ba tỉnh Vĩnh Phúc, Phú Thọ và Hòa Bình thành một tỉnh mới mang tên Phú Thọ, với trung tâm tại thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ hiện tại
🗺️ Vị trí địa lý
- Nằm ở trung tâm vùng trung du Bắc Bộ, là cửa ngõ nối liền miền núi với đồng bằng. Giáp với Hà Nội, Vĩnh Phúc, Yên Bái, Sơn La, Hòa Bình.
- Là tỉnh miền núi, nằm ở phía Tây Bắc, giáp Hà Nội, Phú Thọ, Sơn La, Thanh Hóa.
- Nằm ở phía Bắc Hà Nội, thuộc vùng đồng bằng sông Hồng, giáp Phú Thọ, Tuyên Quang, Hà Nội.
🌄 Điểm nổi bật
- Nổi tiếng với Đền Hùng – nơi thờ các Vua Hùng, gắn liền với truyền thuyết dựng nước. Có lễ hội Giỗ Tổ Hùng Vương lớn vào mùng 10 tháng 3 âm lịch.
- Có thủy điện Hòa Bình – công trình lớn trên sông Đà. Cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ với Mai Châu, Thung Nai, suối khoáng Kim Bôi.
- Nổi bật với khu nghỉ dưỡng Tam Đảo, hồ Đại Lải, làng hoa Mê Linh. Là tỉnh có tốc độ phát triển công nghiệp nhanh.
🧭 Văn hóa & lịch sử
- Là cái nôi của nền văn hóa Văn Lang – Âu Lạc, gắn liền với truyền thuyết Lạc Long Quân và Âu Cơ. Văn hóa dân gian phong phú, đặc biệt là hát Xoan, đã được UNESCO công nhận.
- Là nơi phát hiện ra nền văn hóa Hòa Bình – một trong những nền văn hóa khảo cổ học nổi tiếng Đông Nam Á. Người Mường chiếm phần lớn dân số, với nhiều lễ hội truyền thống như lễ hội cầu mưa, lễ hội cơm mới.
- Có lịch sử lâu đời, từng là vùng đất của các triều đại phong kiến. Văn hóa dân gian đặc sắc với các làng nghề truyền thống, lễ hội đền Hai Bà Trưng.
🍲 Ẩm thực đặc trưng
- Cơm lam: Nấu trong ống tre, ăn kèm muối vừng hoặc thịt nướng.
- Thịt trâu lá lồm: Món đặc sản nổi tiếng, vị chua thanh của lá lồm hòa quyện với thịt trâu mềm.
- Lợn mán thui luộc: Lợn nuôi thả tự nhiên, thịt chắc, thơm.
- Măng chua nấu gà: Gà Lạc Sơn kết hợp với măng rừng tạo nên món canh đặc trưng.
- Chả cuốn lá bưởi: Thịt cuốn trong lá bưởi, nướng thơm lừng.
- Rượu cần: Uống bằng ống tre, mang đậm phong cách người Mường.
- Cá thính Lập Thạch: Cá muối lên men, nướng thơm, vị đậm đà.
- Tép dầu Đầm Vạc: Loại tép béo, nhiều trứng, kho hoặc rán đều ngon.
- Chè kho Tứ Yên: Món chè truyền thống, thơm mùi đậu xanh, ăn cùng trà sen.
- Bánh gio Tây Đình: Bánh màu nâu cánh gián, ăn với mật mía.
- Bò tái kiến đốt: Thịt bò được kiến rừng đốt tạo hương vị độc đáo.
- Dứa Tam Dương: Trái cây đặc sản, ngọt thanh, nhiều nước.
- Nem chua Vĩnh Yên: Làm từ giò sống, thính, bì lợn, gói trong lá chuối.